De planeet draait door, ook als de mensheid er niet meer is. We zullen voor de natuur moeten zorgen als een schatplichtige. We kunnen niet langer de natuur zien als een mechanisme dat ten dienste staat van ons als mensheid. Wijzelf en onze leefwereld maken deel uit van hetzelfde proces, een verenigd veld dat ook wel Tao wordt genoemd.
Wat kan een ieder van ons bijdragen?
……. Zoals het Chinese schrift in ieder geval een stap dichter bij de natuur staat dan het onze, zo is de oude filosofie van de Tao een manier om vaardig en intelligent het verloop van de natuur te volgen. Het menselijk leven wordt daarin niet beschouwd als vreemd en vijandig in zijn verhouding tot de wereld, maar als een integraal aspect van het hele proces. Ten aanzien van de huidige vragen en problemen van de moderne beschaving, wijst het op een houding die het fundament zou moeten zijn onder al onze pogingen een ecologische technologie te ontwikkelen. De ontwikkeling van dergelijke technologie is niet enkel een kwestie van techniek, maar raakt ook aan de mentale houding van de ontwerper.
Tot op heden heeft de westerse wetenschap de nadruk gelegd op een houding van objectiviteit: een kille, berekenende en onthechte houding, waardoor het lijkt dat natuurlijke fenomenen, met inbegrip van het menselijk organisme, niets anders zijn dan mechanismen. Maar de wereld zien als enkel een object, is abject. Het rechtvaardigde ons haar meedogenloos te exploiteren, maar we komen langzamerhand tot het inzicht dat schade aan het milieu ook onszelf beschadigt. Wijzelf en onze leefwereld maken deel uit van hetzelfde proces, een verenigd veld dat de Chinezen Tao noemen. Op den duur zullen er gewoon geen alternatieven meer overblijven, buiten het meegaan met dit proces door middel van houdingen en methoden die technisch effectief zijn maar desalniettemin zachtaardig. Zo betekent Judo ‘zachte Tao’, zonder aan atletische effectiviteit in te boeten.
Iedere vorm van samenleven vraagt ons mensen de gok te wagen elkaar te vertrouwen. Ook zullen we het risico moeten nemen ons voort te laten drijven door de wind van de natuur, want ons ‘zelf’ is onlosmakelijk verbonden met dit universum, en er is voor ons geen andere plaats dan deze. …..
Uit Tao, als water van Alan Watts, 1975
